EŞİN ÖLMESİ HALİNDE , SAĞ KALAN EŞ MİRASTAN NE KADAR PAY ALIR?

Ölüm halinde sağ kalan eşin, miras hukukundan doğan hakları olduğu gibi; aile hukukundan doğan hakları da bulunmaktadır. Yani bir eşin ölümü halinde sağ kalan eş, ölen eşin hem mirasçısı olmakta hem de evlilik birliği içinde edinilmiş mallar açısından şayet varsa alacak hakkına sahip olmaktadır.Miras bırakan kişinin yasal mirasçıları, mirastan pay olacak kimseler olup sağ kalan eş de kanunen yasal mirasçılar arasında sayılmıştır. Sağ kalan eşin , miras bırakan ile arasında resmi nikahın olması önem arz etmekte olup ; resmi nikahın olmaması halinde sağ kalan eş, ne yazık ki miras bırakanın yasal mirasçı olamayacaktır. Miras bırakanın ölümünün ardından sizin , mirasın paylaşımı için öncelikle yapmanız gereken; mirasçılık belgesi almanızdır. Bu şekilde mirasçılar olarak ortadaki miras malında hakkınızın olduğunu iddia edebileceksinizdir. Almış olduğunuz mirasçılık belgesinde sadece sizin miras payınız değil; diğer mirasçıların da miras malı üzerindeki hisseleri gösterilecektir. Miras bırakanın yasal mirasçılarının kimler olduğuna değinecek olursak; birinci sırada , miras bırakanın alt soyu yani çocukları, torunları yer almaktadır. İkinci sırada, miras bırakanın anne ve babası ile bunların altsoyu yani miras bırakanın kardeşleri yer almaktadır. Üçüncü sırada ise; miras bırakanın büyük annesi , büyük babası ve bunların alt soyları yani miras bırakanın amcası, halası, teyzesi, dayısı ve bunların çocukları yer almaktadır. Bu saydığımız yasal mirasçıların , hangi sıraya göre mirasçı olacakları miras bırakanın ölümü anında kimlerin sağ olduğuna göre değişmektedir. Diğer bir değişle; miras bırakanın çocukları sağ ise diğer saydığımız ikinci ve üçüncü sıradaki kişiler mirasçı olamayacaktır. Şayet miras bırakanın çocuğu hiç yoksa ya da çocukları mirası red ediyorlarsa bu durumda miras malı üzerinde; ikinci sıradaki kişiler hak sahibi olacaktır. Sağ kalan eş , her sırada mirasçı olabilmekte olup; kendisinin miras payı birlikte mirasçı olduğu yukarıda yazmış olduğumuz birinci, ikinci ve üçüncü sıraya göre değişmektedir. Şöyle ki; Sağ kalan eş , Miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olması halinde mirasın dörtte birini alacaktır. Sağ kalan eş, Miras bırakanın anne ve babası ile mirasçı olması halinde mirasın yarısını alacaktır. Sağ kalan eş , Miras bırakanın büyük anne ve babaları ve onların çocukları ile mirasçı olması halinde ise mirasın dörtte üçünü alacaktır. Bu kişilerin hiçbiri yoksa şayet mirasın tamamı üzerinde sağ kalan eş , hak sahibi olacaktır. Eşlerden birinin vefat etmesi, mal rejimi ilişkisine son veren bir hal olduğu için evlilik ölümle sona erdiğinde sağ kalan eşin “Edinilmiş Mallara Katılma” rejiminin tasfiyesi nedeniyle terekeden alacak hakkı doğabilir. Yani ;mal rejiminin sona ermesiyle eşler birbirlerinin edinilmiş malları üzerinde ‘’katılma alacağına’’ sahip olabilirler.Bundan ötürü; bir eş vefat ettiğinde, öncelikle sağ kalan eşin , ölen eşi ile aralarındaki mal rejiminden kaynaklanan bir hakkı varsa şayet bunu aldıktan sonra mirasın paylaşımına geçilecektir. Sağ kalan eşin , mal rejiminden kaynaklanan bu hakları yasal olarak eş olmasından kaynaklı olup kendisininmirasçı sıfatına sahip olmasından ayrıdır. Edinilmiş malın ne demek olduğuna değinecek olursak;her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir.1 Ocak 2002 tarihinden sonra yürürlüğe giren Medeni Kanunumuz, malların yarı yarıya paylaşımı esasına dayanan Edinilmiş Mallara Katılma Rejimini yasal mal rejimi olarak kabul etmiştir.Yani, eşlerin evlilik içerisinde elde ettiği mallar kural olarak yarı yarıya paylaşılacak olup istisnai durumlar bulunabilmektedir.Bu hususta; Ölen eşin mirasçısı olan Sağ kalan eş, öncelikle Aile Mahkemesinde dava açmak suretiyle Edinilmiş Mallara Katılma rejiminin tasfiyesi için 1 Ocak 2002 tarihinden sonraki dönem için edinilmiş malların yarısını talep etmeli, bundan sonraki süreçte mal rejiminin tasfiyesinden payını aldıktan sonra mirasın tasfiyesine katılmalıdır.Bu arada vefat edenin mirasçıları da Sağ Kalan eşten edinilmiş mallardan doğan katılma alacağını talep edebilirler.Bu husus ne zamana kadar ileri sürülebilir derseniz; Sağ kalan eşin ve vefat eden kişinin mirasçılarının‘’Katılma Alacağı’’ talepleri varsa şayet bu taleplerini 10 yıl içinde mahkeme önünde ileri sürmeleri gerekmektedir. Aksi halde sürenin geçirilmesi halinde talep eden kişilerin hakları zamanaşımına uğrayacaktır. Avukat Gülsen Tutoğlu avukatgulsentutoglu@gmail.com