SAKLI PAY NEDİR VE SAKLI PAYLI MİRASÇILAR KİMLERDİR?

  Saklı pay , miras bırakanın malvarlığı üzerinde tasarruf edemediği yasal miras payının bir kısmı demektir. Kendisine saklı pay tanınan mirasçılara da saklı paylı mirasçı denmektedir. Söz konusu bu saklı pay, hukuken korunduğu için miras bırakan, miras malı üzerindeki bu saklı payda dilediği gibi tasarrufta bulunamaz. Saklı payı dışında kalan miras payı üzerinde ise miras bırakan istediği gibi tasarrufta bulunabilmektedir. Saklı pay sahibi olan bu mirasçılar ; miras bırakanın anne ve babası, eşi ve varsa alt soyu yani çocuklarıdır. Örnek vermek gerekirse; miras bırakanın alt soyunun saklı pay oranı, yasal miras payının 1/2’si  olarak kabul edilir. Bu 1/2 ’lik saklı pay kanun tarafından korunduğu için miras bırakan sağlığında düzenleyeceği bir vasiyetnameyle bu saklı payda dilediği gibi yine tasarrufta bulunamayacaktır. Miras bırakanın ölmeden önce yapacağı bir vasiyetname ile sizin mirastaki saklı pay oranınıza müdahalede bulunmuşsa şayet ; yapmanız gereken  ‘’Tenkis Davası’’ açarak saklı payınızı mahkemeden talep etmenizdir. Açtığınız  bu davada ;  saklı  pay, yasal miras payı üzerinden hesaplanmaktadır. Tenkis davasını açacağınız mahkeme  ; miras bırakanın son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi olup davanızı açmanız da belli sürelere tabidir. Davanızı , ancak miras bırakanın vefatından sonra açabilecek olup ; miras malı üzerindeki saklı payınızı ihlal ederek mirastaki hakkınızı alan kişileri davalı olarak göstermeniz gerekmektedir. Sizin tenkis davanızı ; miras payı üzerindeki saklı payınızın başkalarına bırakıldığını öğrendiğiniz andan itibaren bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl içerisinde açmanız gerekmektedir. Burada bir yıllık süre mirasın açılmasından önce işlemeyecektir. Mirasçı yapılan tasarrufun saklı payını ihlal ettiğini miras bırakanın sağlığında öğrense bile süresi yine işlemeye başlamayacaktır. Çünkü bu dava miras bırakanın ölümünden sonra açılabilecektir. Ölümle birlikte ölenin mirası açılacağı için bu husustaki taleplerinizi ancak ; miras bırakanın vefatının ardından mahkeme önünde ileri sürebilirsiniz. Burada mirasın açılması demek ; miras bırakanın ölümü ile birlikte geride bıraktığı mal varlığının paylaşılabilir duruma gelmesidir. Aynı şekilde vasiyetnameler açısından da vasiyetname açılmadan bu süre işlemeyecektir. Miras bırakanın bir vasiyetnamesi varsa önce vasiyetnamenin açılması gereklidir. Vasiyetnamenin açılması demek ; Sulh Hukuk Hakimi tarafından ortadaki vasiyetnamenin mirasçılara okunmasıdır. Böylelikle bütün mirasçıların vasiyetnameden haberleri olmuş olmaktadır. Bu süreçten sonra mirasçılar Vasiyetnamenin İptal edilmesi yoluna gidebileceği gibi Tenkis Davası açarak miras üzerindeki zedelenen saklı paylarını da mahkemeden talep edebileceklerdir. Ayrıca ; saklı paylı mirasçıların miras hakları , kanunda belirtilen mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birinin bulunması durumunda ortadan kalkmaktadır. Kanunda sayılan bu sebeplerin gerçekleşmesi halinde miras bırakan, saklı paylı mirasçılarını mirasından mahrum edebilme hakkına sahiptir. Kanunda belirtilen bu sebeplerden ilki ; bir mirasçının miras bırakana veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi durumudur. Örneğin; mirasçı , miras bırakanın bizzat kendisine veyahut yakınına karşı öldürme, dolandırıcılık.. gibi ağır bir suç işlerse miras bırakan bu saklı paylı mirasçısını , mirasçılıktan çıkartabilir. Mirastan çıkarılma sebebi olan bir diğer sebep ise; mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumudur. Misalen ; boşanma sebebi olan zina , eşler açısından mirasçılıktan çıkarma sebebi olabilmektedir. Avukat Gülsen Tutoğlu avukatgulsentutoglu@gmail.com