28-01-2020 20:23
AK Parti Kilis Milletvekili M. Hilmi Dülger İçişleri Komisyonunda ilk imza sahibi olarak Çarşı ve Mahalle Bekçileri hakkında bir konuşma gerçekleştirdi.
Milletvekili Dülger İçişleri Komisyonunda şu konuşmayı yaptı.
“Sayın Bakanım, Sayın Bakan Yardımcımız, Komisyonumuzun Çok Değerli Üyeleri, Emniyet Genel Müdürlüğümüzün Çok Kıymetli Bürokratları hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sözlerime başlarken Merkez üssü Elazığ’ın Sivrice ilçesi olan 6.8 şiddetindeki depremde Elazığ ve Malatya‘da hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet yaralılara acil şifalar diliyorum. Başta Elazığ ve Malatya olmak üzere tüm halkımıza geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
Ayrıca; Ülkemizin birliği, milletimizin dirlik ve esenliği uğruna şehit olmuş bütün bürokratlarımıza, emniyet, güvenlik, jandarma ve korucularımıza ve Türk Silahlı Kuvvetlerimizin mensuplarına ve vatandaşlarımıza Cenab-ı Hak’tan rahmet diliyorum.
Değerli Hazirun ;
Malumlarınız olduğu üzere İçişleri bakanlığımız güçlü gelenek ve kurum hafızası olan bir bakanlık olarak, güvenlik dengelerinin hızlıca değiştiği bir coğrafya ve zaman dilimi içerisinde, ülkemizin her köşesinde güvenlik ve huzuru sağlarken, ayrıca vatandaşlarımızın temel hak ve hürriyetlerini özgürce ve rahat bir ortamda kullanabilmelerini sağlamak gibi ulvi bir görevi de yerine getirmektedir.
5442 sayılı kanunda da vali ve kaymakamların görevleri tanımlanırken açıkça ifade edildiği üzere görev alanı insanımızın doğumundan ölümüne kadar devam eden bir süreci kapsamakla birlikte içişleri bakanlığının tek görev alanı sadece güvenlik ve huzurun temini değil, aynı zamanda kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanması, esenliğin korunması ve sürdürülmesi gibi bir geniş alanı da kapsamaktadır.
Bu cümleden olmak üzere bugün itibariyle Emniyet genel Müdürlüğümüz bünyesinde görev yapmakta olan, Çarşı ve mahalle bekçilerimiz de geceleri yaya görevi ifa ederek suçu önlemekte, meydana gelen suçun şüphelilerinin yakalanmasında ve sorumluluk alanına giren bölgelerde asayişin düzenli bir şekilde sağlanmasında etkin görev almaktadırlar.
Kökleri Osmanlıya dayanan çarşı ve mahalle bekçiliği, kolluk görevlisi ve polis yardımcısı rollerini taşımış ve böylece kurumsallaşmış olan bekçilik ilk defa şehir ve köylerde bekçilerin bulunmasını zorunlu hale getiren “Çarşı ve Mahalle Bekçileri Hakkında Kanun-ı Muvakkat ile düzenlenmiştir. Yazılı bir metinle yasal hale getirilmiştir. Daha sonra ise 14/07/1966 tarihli ve 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunun yürürlüğe girmesiyle de yardımcı kolluk olarak günümüze kadar bugünkü haliyle varlığını devam ettirmiştir.
Sayın Komisyon Üyeleri;
Bugün itibari ile mer‘i mevzuatta Çarşı ve Mahalle Bekçisi istihdamı, Valilik ve Kaymakamlıklarca tespit edilen ihtiyaca binaen;
“772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu”,
“Çarşı ve Mahalle Bekçiliğine Giriş Sınav Yönetmeliği”,
“Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği”
“Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda yapılmaktadır.
Bekçi sayısında ihtiyacın doğması halinde bekçi alımında; İllere göre alımı yapılacak Çarşı ve Mahalle Bekçisi sayısı, şartları, başvuru yerleri, başvuru ve sınav tarihleri, istenecek belgeler ile gerek görülen diğer bilgiler Emniyet Genel Müdürlüğü veya Polis Akademisi Başkanlığı resmi internet sayfasıyla ya da diğer uygun iletişim araçlarıyla duyurulmaktadır.
Geriye dönük baktığımızda nüfusun artmasına, güvenlik ve asayişe müessir olayların konseptinde büyük değişiklikler olmasına rağmen Emniyet Teşkilatına 1995 yılından 2016 yılına kadar Çarşı ve Mahalle Bekçisi alımının yapılmadığını görmekteyiz.
Çarşı ve Mahalle Bekçisi sayısı 1995 yılı öncesinde 19.000’e kadar ulaşmış iken, 2015 yılında bu sayı 3.520’ye kadar düşmüş olup halen 1995 yılı öncesinde göreve başlamış ve aktif olarak 1.658 Çarşı ve Mahalle Bekçisi bulunmakta ve görevlerine devam etmektedirler
Artan ihtiyacı gidermek bağlamında 1995 den bu yana ilk kez 21 yıl sonra;
2016 Yılı Haziran ay’ı itibariyle 6 ilde,
2018 Yılı ikinci yarısı itibariyle 20 ilde
2019 yılı Mart ay’ı itibariyle 81 ilde Çarşı ve Mahalle Bekçiliği alımı yapılarak yeniden aktif hale getirilmiştir.
2016 yılı ve sonrası yapılan alımlar ile işlevsel hale getirilen Çarşı ve Mahalle Bekçisi olarak bu gün itibari ile 70 ‘i kadın olmak üzere 21.318 Çarşı Mahalle Bekçisi görev yapmaktadır.
772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanununda ilk atamaya yetkili amir Valiler ve Kaymakamlar olarak belirlendiğinden ilk atama ve özlük işlemleri istihdam sağlanan Valiliklerdeki İl Emniyet Müdürlüğü aracılığı ile takip edilmektedir.
Halen 2019/1 Dönem olarak ilan edilen, asil ve yedek kazanan adayların belirlendiği ve istihdam süreci devam eden 8.242 Çarşı ve Mahalle Bekçisinin 2020 yılı içerisinde ilk atamalarının gerçekleşmesi beklenmektedir.
Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin sadece son bir yıllık icraatlarına baktığımızda;
2018 yılı Eylül ayından bu güne kadar geçen sürede;
31.207.785 şahıs sorgulanmış, 127.911 şahıs hakkında adli işlem yapılmış,
3.643 hırsızlık olayına müdahale edilmiş,
1.032 kayıp çocuk bulunarak ailelerine teslim edilmiş,
3.154 18 yaş üstü kayıp şahıs bulunmuş,
58.168 aranan şahıs hakkında işlem yapılmış,
237.050 gr (kokain, eroin, esrar, bonzai vb.) ile 28.679 adet hap ele geçirilmiş,
20 adet uzun namlulu silah, 1.999 adet tabanca, 761 adet av tüfeği, 5 adet el yapımı patlayıcı, 6 el bombası, 21.223 adet mermi/av tüfeği kartuşu, 3.017 adet kurusıkı tabanca, 3.242 adet tabanca şarjörü ve muhtelif parçaları ele geçirildiğini görmekteyiz.
Kolluk teşkilatlarının koruma, yardım ve hizmet boyutlu stratejileri uygulamaya yönelik kendini geliştirmesi hem demokratik toplumlar için bir gereklilik hem de hizmetin devamı ve başarısı için bir zorunluluktur. Güvenlik hizmetleri, doğası gereği hizmet ihtiyacı duyan vatandaşların beklentileri yönünde şekillenmektedir. İşte bundan dolayı da halkın ihtiyaç duyduğu güvenlik hizmetleri kapsamında halka yakın, halkın problemlerini sahada çözecek yapıların etkinleştirilmesi gerekmektedir.
İşte bu gerekçeden dolayı bugün itibari ile halen yürürlükte bulunan 1966 tarihli ve 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nun değişen durum ve mevzuatlar çerçevesinde güncelliğini yitirdiğini görmekteyiz. İşte bundan dolayı da günün değişen hukuki ve sosyal şartlarını takipten uzak kalması sonucu, bugün itibari ile ihtiyaçları karşılayamaz hale gelmiş, olan bu yasanın ayrıca özlük mali ve disiplin işlemleri yönünden de uygulamada kullanılmayan hükümler ihtiva etmesi de karışıklığa sebebiyet verdiği görülmüştür.
İşte bundan dolayı 5757 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu, Devlet Memurları Kanunu ve Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hakkında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yardımcı Hizmetler Sınıfından Emniyet Hizmetleri sınıfına geçirilmiş olan Çarşı ve Mahalle Bekçilerinin ülkemiz güvenlik yapısı içinde mevcudiyetinin korunması ve günün değişen şartlarına göre de görev tanım güncellemeyi amaç edinen Kanun teklifimiz ile; çarşı ve mahalle bekçilerinin Emniyet ve Jandarma Teşkilatları bünyesinde genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak üzere istihdam edilen silahlı bir kolluk olarak düzenlenmesi ve sınav atama ve çalışma şartları ile hukuki statülerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
Bu Kanun Teklifimiz ile; ile Çarşı ve Mahalle bekçilerinin adli, önleyici, koruyucu görev ve yetkileri ile görevli oldukları mülki sınırlar içinde halkın istirahat sağlık ve selametini sağlamaya yönelik görev yetkileri belirlenmektedir. Çarşı ve mahalle bekçilerinin görev ve yetkilerinin işe alınma ve çalışma şartlarının özlük haklarının güncel mevzuat çerçevesinde düzenlenmesi ile hukuki statülerinin tespit edilmesi amacıyla,
Emniyet ve Jandarma Teşkilatlarında İstihdam edilerek söz konusu teşkilatların kadroları içerisinde teşkilatın mevzuatına tabi olarak görev yapmaları, görevlerinin ana hatlarıyla korunması, bununla birlikte uygulamada karşılaşılan tereddütlerin giderilmesine çalışılmış;
Görevlerin sınıflandırılarak netleştirilmesi, Çalışma saatlerinin haftalık çalışma süresi belirtilmek suretiyle belirlenmesi,
Devlet Memuru statüsü kazanmış olduklarından, işe alınmasına ilişkin şartları 657 sayılı Kanun ile uyumlaştırılması ve güncellenmesi öngörülmektedir.
Bu Kanun Teklifinin;
2. Maddesi ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin genel kolluk kuvvetlerine yardımcı ve silahlı bir kuruluş olduğu ve mesleki amirlerinin istihdam edildikleri emniyet veya jandarma teşkilatlarında kendi meslek hiyerarşileri içerisinde tespit edileceği hususu düzenlenmiştir
3. Maddesi ile ; Çarşı ve mahalle bekçisi olacaklarda aranacak genel şartların memur olacaklarda aranacak şartlar ve Çarşı ve mahalle bekçiliğine girişin İçişleri Bakanlığınca yapılacak giriş sınavı ile olacağı belirtilmiştir.
4. Maddesi ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin atama ve eğitim usulleri, adaylık süresi ve asaleten ne zaman atanacakları ve temel ve hazırlayıcı eğitimde başarısız olan adaylar ile 657 sayılı Kanun hükümleri mucibince adaylık süresi içinde görevlerine son verilmesi gerekenlerin kurumlarıyla ilişiklerinin kesileceği belirtilmiştir.
5. Madde ile ; Çarşı ve mahalle bekçilerinin halka yardım görevi kapsamında mahalle sakinlerinin istirahat, sağlık ve selametini sağlamaya ilişkin görevleri sayılmıştır.
6. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin kamu düzenini ve kamu güvenliğini sağlama kapsamındaki önleyici ve koruyucu görevleri sayılmıştır.
7. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek, suç işlendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasını sağlamak, işlenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek, hakkında yakalama emri ya da zorla getirme kararı verilmiş olan kişileri tespit etmek, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla görev saatleri içerisinde görev bölgelerinde kişileri ve araçları durdurabileceği ve kimlik sorabileceği düzenlenmiştir.
8. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin kamu düzeni ve kamu güvenliğini sağlamak amacıyla ifa edeceği adli görev ve yetkileri sayılmıştır.
9. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanununun 16 ncı maddesinde belirtilen hallerde zor ve silah kullanma yetkisine haiz olduğu düzenlenmiştir.
10. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin diğer kanunlarla genel kolluk kuvvetlerine tevdi edilen görevlerde genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olacakları belirtilmiştir.
11. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin kolluk hizmet ve görevleri dışında her ne suretle olursa olsun çalıştırılamayacağı düzenlenmiştir.
12. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma süresi genel olarak kırk saat şeklinde belirlenmiş, haftada bir gün istirahat verilmesi, çalışma saatlerinin güneşin batış saatinden doğuşu saatine kadar olan zaman dilimini kapsayacak şekilde kurumlarınca düzenleneceği, güvenlik veya kamu düzeni ile görevi etkileyen zorunluluklar bakımından gerekli olan hallerde İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak Yönetmelik dâhilinde farklı çalıştırılabilecekleri düzenlenmiştir.
13. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçilerinin disiplin, ödüllendirme ve performans değerlendirme işlemlerinde istihdam edildikleri genel kolluk kuvvetine göre emniyet ya da jandarma hizmetleri sınıfı mensuplarına uygulanan hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.
14. Madde ile; Çarşı ve mahalle bekçisi adaylarında aranacak özel şartlar, yapılacak sınavın şekil ve usullerinin, bekçilere verilecek hizmet içi eğitim ve yetişme esaslarının, kursların açılma zamanı, yerleri ve sürelerinin, bekçilerin görevleriyle ilgili olarak riayet etmeleri gereken hususlar ile bu Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususların İçişleri Bakanlığınca çıkartılacak yönetmeliklerle belirleneceği düzenlenmiştir.
15. Madde ile; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ıncı maddesinde yapılan değişiklik ile çarşı ve mahalle bekçilerinin jandarma hizmetleri sınıfına uyarlanması öngörülmektedir.
16. Madde ile; 14/7/1966 tarihli ve 772 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu yürürlükten kaldırılmaktadır.
Geçici 1. Madde ile; Geçiş hükümleri düzenlenmektedir.
17. Madde ile ; Yürürlük
18.Madde ile; Yürütme maddesi düzenlenmiştir” dedi.
