ADLİ KONTROL NEDİR?
Ceza yargılamasında şüpheli ya da sanığın tutuklanarak cezaevine gönderilmesi yerine; adli kontrol şartıyla kanunda belirtilmiş olan tedbirlerle denetim altına alarak serbest bırakılmasına karar verilebilmektedir. Söz konusu bu adli kontrol kararının şüpheli ya da sanık olan kişi hakkında uygulanabilmesi için işlemiş olduğu iddia edilen suçla ilgili olarak delilleri yok etmesi, gizlemesi veya değiştirmesi gibi hususlarda ortada kuvvetli bir şüphenin bulunması gerekmektedir.
Suç şüphesi altında olan bu kişi hakkında verilebilecek adli kontrol tedbirleri; kişinin yurt dışına çıkmamasına karar verilmesi ya da parasal durumu göz önünde bulundurularak Cumhuriyet Savcısı’nın isteği üzerine hakim tarafından belirlenecek bir güvence miktarının yatırılması ya da hâkim tarafından belirlenen yerlere belirtilen süreler içinde giderek imza atılması veyahut kişinin uyuşturucu madde ve alkol bağımlılığından kurtarılması amacıyla hastaneye yatırılmasına karar verilmesi gibi kanunda sayılmış olan tedbirlerin bir kısmı gösterilebilmektedir.
Söz konusu bu adli kontrol kararı, kişi hakkında işlediği iddia edilen suç ile ilgili delillerin toplandığı soruşturma evresinde Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilebilirken , kişi hakkında toplanmış olan delillerin mahkeme tarafından değerlendirilerek maddi gerçekliğin araştırıldığı kovuşturma evresinde ise yargılamayı yapan Ağır Ceza Mahkemesi veya Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilebilmektedir.
Ayrıca suç şüphesi altında olan kişi soruşturma evresinde şüpheli olarak adlandırılırken ; kovuşturma evresinde sanık olarak adlandırılmaktadır.
Soruşturma aşamasında Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma aşamasında yargılamayı yapan mahkeme tarafından verilmiş olan yurt dışına çıkış yasağında kişinin yurt dışına çıkışı tedbiren yasaklanmaktadır. Hakkında yurt dışına çıkma yasağı kararı verilen bu kişinin yasal süresi içerisinde bu karara itiraz etme hakkı olup yapılan itirazın kabul edilmesi halinde kişi hakkında verilen adli kontrol kararı son bulmaktadır. Yani yapılan itiraz sonucunda yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasına veya devamına karar verilmektedir.
Adli kontrol yükümlülüklerinin yetersiz kalacağı durumlarda adli kontrol tedbiri uygulanmaksızın hakim tarafından kişinin tutuklanmasına karar verilebileceği gibi adli kontrol hükümlerini yerine getirmeyen şüpheli veya sanık hakkında da yetkili mercii tarafından tutuklama kararı verilebilmektedir. Bundan ötürü; adli kontrol kararını kişinin ihlal etmesi durumunda; tutuklama kararı verilmesi veyahut adli kontrol tedbirinin biçiminin değiştirilerek farklı bir tedbire karar verilmesi söz konusu olacağı için bu süreçte kişinin yükümlülüklere uygun hareket etmesi önem arz etmektedir.
Avukat Gülsen Tutoğlu
avukatgulsentutoglu@gmail.com
